Een doel en een actieplan? Dat heeft een terrorist ook.
Wezenlijk voor empowerment is het vermogen om te reflecteren op de impact die jouw keuzes hebben op de rechten van een ander.
Empowerment is belangrijker dan ooit.
Lees meer in mijn column op Sociaalweb.
Bestaan er werkelijk vier opvoedstijlen? Een dergelijk model heeft vast zijn nut, maar ook zijn beperkingen en is ooit ontstaan als een schematische weergave van de werkelijkheid, een werkmodel. Maar is het niet zo dat ouders gedurende hun ‘carrière’ als opvoeder van alles doen? En is dat niet gewoon oké, zolang ze niet in extreme mate gaan trekken en sturen, pushen en duwen?
Zoals ik met het ‘opvoedkompas’ in mijn boek “In contact met ouders” laat zien is er een groot arsenaal aan opvoedtechnieken die alle ouders wel eens gebruiken.
Regels vaststellen, een duidelijke instructie geven, aandringen, af en toe een privilege ontnemen – het kunnen allemaal prima technieken zijn om je kind iets voor te schrijven. Op het moment dat je dit als enige opvoedstijl zou hanteren, zou je uitschieten in ingrijpen, ruzie maken, corrigeren, verwijten of onredelijk straffen. Bedoelen ze dat met autoritair opvoeden? En bedoelen ze dan met positief opvoeden: voortdurend ophemelen en complimenteren? Hoe zit het dan met het erkennen van emoties, het kind verantwoordelijkheden geven, en keuzes voorleggen, samen iets oplossen, de fantasie van een kind gebruiken?
Helaas wordt ‘positief opvoeden’ soms te smal opgevat: ouders krijgen allerlei technieken aangeleerd om het gedrag van hun kinderen bij te sturen, en de aandacht voor het grotere plaatje dreigt te verdwijnen.
Opvoeden is zóveel rijker dan alleen maar “straffen of belonen”! En zóveel breder dan het bijsturen van gedrag! Het helpt ons niet verder om het denken over opvoeden te polariseren in ‘goed’ en ‘slecht’ opvoeden. Sterker nog, het zou goed zijn als we nieuwsgierig naar elkaar zijn en van elkaar leren! Met als kernvraag: wat heb jij en wat heb ik nodig om jouw kind te begeleiden, op weg naar volwassenheid? Wat een mooie en soms zware verantwoordelijkheid hebben we! Laten we elkaar daarin steunen! Er zijn zoveel mogelijkheden!
De kern van het ouderschap is het contact met het kind; met dit unieke mens, dat zich ontwikkelt van een hulpeloze en weerloze baby naar een zelfbewuste en zelfstandige volwassene. Natuurlijk speelt socialiseren daarin een rol, maar met mate. Veel belangrijker is de betrokkenheid van ouders bij het opgroeien van hun kroost.
Afgelopen week berichtte het NJi over een onderzoek onder ouders: de media spreken/schrijven vaak te negatief over ouders; daarnaast vinden ouders dat experts elkaar vaak tegenspreken. Het is erg belangrijk dat experts een andere, meer ondersteunende, rol innemen!
Een ander bericht trok mijn aandacht deze week: het Search Institute in de VS heeft onderzoek gedaan naar de rol van de relatie tussen ouders en kinderen. Dat is een verademing na tal van studies over opvoedstijlen. En wat bleek uit het onderzoek onder ruim duizend ouders: de kwaliteit van de relatie is belangrijker voor gezond en veilig opgroeien dan welk demografisch kenmerk dan ook: in alle bevolkingsgroepen. Hier vind je een korte samenvatting van het onderzoek.
In mijn boek “In contact met ouders. Empowermentgericht adviseren bij opvoedvragen” ga ik op deze kwesties dieper in.
Het is tijd voor een pedagogische benadering van ouderschap. Voor alle duidelijkheid: daarmee bedoel ik niet het veranderen van het gedrag van kinderen, maar het stimuleren van het leren van opvoeders! Ik pleit voor lerend ouderschap.
Voor iedereen die wel eens opvoedvragen van ouders krijgt en hier motiverend op in wil gaan.
Besteladres:
https://catalogus.noordhoffuitgevers.nl/shop/nu/in-contact-met-ouders
Wat is er toch gebeurd met onze ideeën over ouderschap sinds Diana Baumrind vijftig jaar geleden een model van vier opvoedstijlen ontwikkelde? Zijn we nu ècht gaan denken dat we gedurende het Grote en Lange Avontuur dat ouderschap is maar één opvoedstijl hanteren – en dat de ene stijl dan ook nog eens beter is dan de andere? De werkelijkheid is een stuk complexer en daarom kunnen we hier best een beetje meer in ontspannen.
Over opvoeden heeft iedereen wel een mening en we vinden vooral dat we het zelf goed doen en de meeste anderen slecht. Dit, ondanks het feit dat we vrijwel allemaal de ervaring hebben dat ouderschap een leerproces is. Zodra we onze eerste spruit in de armen houden realiseren we ons dat we alles zullen moeten uitzoeken en uitvinden. We kennen immers dit kind nog niet, met al zijn unieke kenmerken en eigenaardigheden? En wie kent zichzelf als opvoeder? En voor welke uitdagingen kom je te staan als je kind 2, 8, 15 jaar oud is? Of als het leven tegenzit?
De realiteit is dat een ongekend steile leercurve in ons leven zich aandient bij elk kind dat geboren wordt en alle jaren daarna. Bij sommige ouders gaat dat makkelijk, ze kunnen wellicht terugvallen op intuïtie, overgedragen kennis en vaardigheden, een sterk netwerk. Het gaat overigens goed met opvoeden in Nederland. Vrijwel alle ouders vinden dat ze het goed doen. Maar ongeveer de helft van de ouders geeft daarbij óók aan dat het ouderschap moeilijker is dan ze van tevoren hadden verwacht.
In mijn boek “In contact met ouders. Empowermentgericht adviseren bij opvoedvragen” pleit ik ervoor om eerst maar eens naast ouders te gaan staan (zo moeilijk is dat niet, je bent er misschien zelf ook wel eentje). Ouders komen namelijk met talloze professionals in aanraking: van de verloskundige tot de huisarts, van de kraamverzorgende tot de kinderleidster, van de schooljuf tot de zwemleraar, van de docent tot de mentor, van de voetbaltrainer tot de jongerenwerker en van de online pedagoog tot een kenniscentrum.
Helaas blijkt dan dat het denken in termen van opvoedstijlen het contact danig in de weg staat. Sterker nog, veel gesprekken over opvoeden zijn doordesemd van impliciete of expliciete oordelen over wat ‘goed opvoeden’ is. Er bestaat niet zoiets. Veel helpender, milder en opener zouden we met elkaar kunnen praten over ‘lerend opvoeden’. Niet meteen zeggen dat jij wel weet hoe het moet, maar vragen stellen, luisteren, voorbeelden verzamelen, nieuwsgierig zijn naar elkaars aanpak. En dan gaat ieder zijns weegs en doet wat past en kan, in zijn/haar unieke situatie.
Het is niet het optimum om één opvoedstijl te leren, maar om twintig, dertig opvoedtechnieken te kunnen gebruiken en daar rijkelijk uit kunnen putten, al naar gelang de omstandigheden.
Dat is de basis voor één van de modellen die ik in mijn boek “In contact met ouders” uitwerk: het opvoedkompas (p. 83). Het bestaat uit talloze opvoedtechnieken in alle mogelijke richtingen (gedrag voorschrijven/afleren/negeren/aanleren – allemaal heel handig op z’n tijd!) en met als kern: hoe ga je de verbinding met kinderen aan en versterk je die band? Ook ga ik in op het uitschieten in elke specifieke opvoedstijl. Dat is namelijk nooit een goed idee, hoe positief bedoeld ook…
In contact met ouders: voor iedereen die wel eens opvoedvragen van ouders krijgt en hier motiverend op in wil gaan.
Besteladres:
https://catalogus.noordhoffuitgevers.nl/shop/nu/in-contact-met-ouders
Vanaf 1 september 2015 is Christa Nieuwboer aangesteld als lector bij Fontys Hogeschool Pedagogiek. Zij gaat het lectoraat ‘Opvoeden voor de toekomst’ vormgeven. Het lectoraat gaat onderzoek verrichten naar opvoedingswaarden en opvoedingsdilemma’s waarvoor ouders en professionele opvoeders zich in de huidige samenleving gesteld zien. Het lectoraat vervult een voortrekkersrol in het genereren van nieuwe perspectieven en professionele handelingsmodellen.
De lectoraatsopdracht is gebaseerd op de visie die stelt dat de samenleving almaar ‘vloeibaarder’ wordt: zekerheden, vaste normen en waarden en langdurige verbintenissen lijken weg te vallen. Dit heeft invloed op relaties, gezinsvormen, beschikbaarheid van werk, de diversiteit in de samenleving, arbeid en privéleven. In allerlei opzichten levert die ‘vloeibare modernisering’ kansen, maar ook grote onzekerheden. Het lectoraat ‘Opvoeden voor de toekomst’ gaat met behulp van praktijkgericht onderzoek kennis genereren over de manier waarop ouders ondersteund kunnen worden door instellingen voor opvoedingsondersteuning, onderwijs, kinderopvang, jeugdzorg en jeugdwelzijn bij dilemma’s en vragen als gevolg van de vloeibare modernisering.
Christa Nieuwboer
Christa Nieuwboer (1964) studeerde af aan de Universiteit van Leiden in de studierichting Godsdienstwetenschappen (1989). Zij werkte enkele jaren als jeugdwerkadviseur en freelance grafisch vormgever/journalist in de non-profit sector. In 2004 schreef zij een boek over relatievaardigheden tijdens de zwangerschap en de overgang naar het ouderschap.
In 2006 is zij gestart bij Fontys Hogeschool Pedagogiek, hier leidt zij toekomstige professionals op voor hun werk met gezinnen. In 2010 verscheen haar volgende boek, waarin een doelgerichte methode voor opvoedingsondersteuning wordt beschreven. Naast haar werk als docent is Christa in 2014 gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam. Tegelijkertijd heeft zij in deze periode haar aandacht en kennis gewijd aan het ontwikkelen van een curriculum rond online hulpverlening voor beroepskrachten. Daarnaast heeft zij een voortrekkersrol genomen in de opzet van het Expertisecentrum Online Jeugdzorg.
Lectoraat diversiteit en orthopedagogisch handelen
Het lectoraat ‘Opvoeden voor de toekomst’ sluit aan bij de kennis die in het bestaande lectoraat ‘Diversiteit en Orthopedagogisch Handelen’ ontwikkeld wordt. Dit lectoraat verricht onderzoek vanuit de invalshoek van culturele diversiteit naar het belang van bestaande persoonlijke netwerken van (specifiek) migrantenouders versus professionele orthopedagogische ondersteuning vanuit (eerste en tweedelijns) instellingen voor jeugdzorg en jeugdhulpverlening en wordt geleid door lector Yolanda te Poel.
Fontys Hogeschool Pedagogiek
Fontys Hogeschool Pedagogiek organiseert onderwijs ten behoeve van een breed werkveld, variërend van opvoedingsondersteuning en kinderopvang tot jeugdzorg, justitiële jeugdinstellingen, gehandicaptenzorg en kinder- en jeugdpsychiatrie.
Fontys Hogeschool Pedagogiek verzorgt de bacheloropleidingen Pedagogiek en Leraar Pedagogiek de beroepsgerichte masteropleiding Pedagogiek alsmede cursussen en trainingen voor professionals in het werkveld.
De bachelor opleidingen worden aangeboden in Tilburg, Eindhoven, Sittard, en Den Bosch in de varianten voltijd en deeltijd. De masteropleiding Pedagogiek wordt in Tilburg aangeboden. Met 2071 studenten en 178 personeelsleden is Fontys Hogeschool Pedagogiek de grootste pedagogiekopleiding in Nederland.
In dit artikel wordt een verbinding gelegd tussen diverse overzichtsstudies en het werken met online tools in het sociaal domein.
Dat internet communicatie technologie nu al een rol speelt in hulpverlening behoeft geen betoog. Onderzoeksresultaten richten onze aandacht op wat wel en niet werkt en hoe de kernwaarden van de sociaal-maatschappelijke dienst- en hulpverlening versterkt worden door het werken met online tools.
Het Expertisecentrum Online Jeugdzorg heeft in oktober 2014 de volgende activiteiten ondernomen:
Nieuw gepubliceerd:
Nieuwboer, Christa; Frencken, Tristan; Hark, Randy ter (2014). Informatie op het internet over time-out als opvoedstrategie. Een analyse met inhoudelijke en formele criteria. Pedagogiek, 34(2), 150-165 (volledige tekst alleen voor abonnees en op aanvraag via ResearchGate)
Voor alle publicaties, klik hier.
Een social broker is iemand die alledaags contact heeft met jongeren en daarmee voor jongeren een vertrouwd persoon is. Jongeren zullen bij vragen en problemen eerder op jou afstappen dan op een professionele hulpverlener.
Ik heb me opgegeven bij www.socialbrokers.nl, omdat ik denk dat er in de eigen omgeving van jongeren mensen moeten zijn die hen vooruit kunnen helpen bij vragen en lastige kwesties. Als wij er voor hen zijn vormen we een veilige en vertrouwde omgeving, waarin echt naar hun verhalen wordt geluisterd. Jongeren moeten erop kunnen rekenen dat er mensen zijn die in hen geïnteresseerd zijn en die met hen mee willen denken.
Alle hulpverlening in de wereld kan dit eenvoudige maar betekenisvolle contact tussen mensen in de eigen omgeving niet vervangen. Daarom ben ik social broker. Jij ook?
Fontys Hogeschool Pedagogiek lanceert het Expertisecentrum Online jeugdzorg. Jeugd en gezinnen zijn ‘altijd online’, maar de mogelijkheden van online hulpverlening zijn bij hen en bij jeugdprofessionals nog niet erg bekend. De focus van het Expertisecentrum ligt op het versterken van jeugdprofessionals door middel van kennisontwikkeling en scholing.
Lees hier meer over het Fontys Expertisecentrum Online Jeugdzorg.